Έχετε παρατηρήσει κάτι από τα παρακάτω;
- Δυνατό ροχαλητό;
- Εσείς ή άλλοι έχουν παρατηρήσει ότι σας κόβεται η ανάσα κατά τη διάρκεια του ύπνου;
- Αισθάνεστε υπνηλία βλέποντας τηλεόραση, διαβάζοντας ένα περιοδικό ή ένα βιβλίο, στην οδήγηση ή στην ενασχόληση με τις καθημερινές δραστηριότητες;
- Έχετε δυσκολία στον ύπνο περισσότερες από 3 νύχτες την εβδομάδα; (π.χ. δυσκολία να αποκοιμηθείτε, να ξυπνάτε συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας ή να σηκώνεστε πολύ νωρίς και να μην μπορείτε να ξανακοιμηθείτε μετά)
- Νιώθετε συχνά μυρμήγκιασμα ή νευρικότητα στα πόδια σας όταν προσπαθείτε να κοιμηθείτε;
- Ο ύπνος σας διακόπτεται συχνά από καταστάσεις όπως π.χ., νυχτερινή καούρα, κακά όνειρα, πόνο, δυσφορία στην αναπνοή;
Τότε σκεφτείτε μήπως έχετε άπνοιες στον ύπνο
Τι ακριβώς είναι το σύνδρομο απνοιών στον ύπνο;
Η κυριολεκτική σημασία της λέξης «άπνοια» είναι η διακοπή της αναπνοής. Το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας κατά τον ύπνο (ή ΣΑΑΥ) περιγράφει την πάθηση στην οποία παρουσιάζονται συχνές παύσεις της αναπνοής κατά τον ύπνο. Το ΣΑΑΥ αποτελεί αρκετά συχνή διαταραχή και προσβάλλει περίπου το 8% του ανδρικού πληθυσμού και το 4% του γυναικείου. Δυστυχώς οι περισσότεροι ασθενείς δεν έχουν γνώση του προβλήματός τους.
Από τι προκαλείται;
Οι άπνοιες κατά τον ύπνο προκαλούνται όταν οι μύες της μαλθακής υπερώας, της σταφυλής (απόφυση της μαλθακής υπερώας που κρέμεται από τον ουρανίσκο κατωφερώς προς τη γλώσσα σας), της γλώσσας και της αμυγδαλής χαλαρώνουν κατά τον ύπνο, στενεύοντας τους αεραγωγούς σε βαθμό τέτοιο που να αποφράσσονται. Ως εκ τούτου, η αναπνοή σταματά για λίγα δευτερόλεπτα, η παροχή οξυγόνου στο σώμα διακόπτεται και η αποβολή διοξειδίου του άνθρακα αναστέλλεται. Λόγω αυτού, ο εγκέφαλος ενεργοποιείται (υποκλινική αφύπνιση), ανοίγει ξανά τους αεραγωγούς και ενεργοποιεί εκ νέου την αναπνοή. Αυτό συμβαίνει πολλές φορές μέσα σε μία βραδιά στα άτομα με ΣΑΑΥ και δεν τους επιτρέπει να κοιμούνται σωστά με αποτέλεσμα να μην κάνουν έναν αναζωογονητικό ύπνο.
Ποιες είναι οι ενδείξεις και τα συμπτώματα;
Πολλά άτομα παρουσιάζουν άπνοιες κατά τον ύπνο. Ωστόσο, για τη διάγνωση του ΣΑΑΥ απαιτείται η εμφάνιση διάφορων ημερήσιων και νυχτερινών συμπτωμάτων.
Κατά τη διάρκεια της ημέρας, το βασικό σύμπτωμα είναι η υπερβολική ημερήσια υπνηλία (ΥΗΥ). Άλλα συμπτώματα που ενδέχεται να αντιμετωπίσετε κατά τη διάρκεια της ημέρας και τα οποία σχετίζονται με το διαταραγμένο ύπνο και την ΥHΥ , είναι μεταξύ άλλων η κόπωση, η ελαφρά απώλεια μνήμης, η δυσκολία συγκέντρωσης, η εξασθενημένη επίδοση στην εργασία ή στο σχολείο, οι πονοκέφαλοι και/ή η τάση για εμετό το πρωί, η καούρα στο στομάχι και το αίσθημα κατάθλιψης.
Κατά τη διάρκεια της νύχτας, τα άτομα που πάσχουν από ΣΑΑΥ συνήθως ροχαλίζουν. Το ροχαλητό είναι από τα βασικά συμπτώματα της στένωσης των αεραγωγών.
Επιπλέον κάποια στιγμή ο/η σύντροφός σας ή οι φίλοι σας μπορεί να παρατήρησαν ότι σταματάει η αναπνοή σας όταν κοιμάστε και να σας το είπαν. Μερικές φορές μπορεί ακόμα να ξυπνάτε νιώθοντας ότι πνίγεστε ή ότι σας κόβεται η ανάσα. Πολλοί ασθενείς με ΣΑΑΥ παρουσιάζουν αϋπνία η οποία συνήθως και αντιμετωπίζεται φαρμακευτικά χωρίς αποτελέσματα. Άλλα νυχτερινά συμπτώματα είναι η ενούρηση, η βραδινή εφίδρωση αλλά και η ελαττωμένη σεξουαλική επιθυμία ή ανικανότητα.
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Για τη διάγνωση του ΣΑΑΥ χρησιμοποιείται η πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου (μέθοδος καταγραφής μιας σειράς από σωματικών λειτουργιών κατά τον ύπνο). Πραγματοποιείται σε εργαστήριο ύπνου, και παρέχει όλες τις πληροφορίες για παράγοντες όπως είναι η διάρκεια και η ποιότητα του ύπνου, η παρουσία ή όχι απνοιών , η θέση του σώματος ,ο καρδιακός ρυθμός και η οξυγόνωση. Η μελέτη είναι αναίμακτη ανώδυνη και δεν ενέχει κάποιο κίνδυνο για τον ασθενή καθώς ο σκοπός της είναι απλά η καταγραφή της μορφής και της ποιότητας ύπνου του ασθενούς.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Το ΣΑΑΥ είναι μία χρόνια πάθηση που επηρεάζει συστηματικά τον ανθρώπινο οργανισμό τόσο με την εμφάνιση ημερήσιων συμπτωμάτων όπως και η κόπωση είναι η υπνηλία όσο και με τον αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακών (αρρύθμιστη αρτηριακή πίεση, αρρυθμίες, εγκεφαλικά), μεταβολικών (σακχαρώδης διαβήτης, παχυσαρκία) αλλά και ψυχολογικών (κατάθλιψη, άγχος) επιπλοκών.
Επομένως , το ΣΑΑΥ μπορεί να έχει σοβαρό αντίκτυπο στην ποιότητα της ζωής σας, ωστόσο μπορεί να αντιμετωπιστεί με ένα πλήθος θεραπειών που μπορεί να σας προτείνει ο γιατρός σας.
Θεραπεία
Η θεραπεία του συνδρόμου διακρίνεται σε συντηρητική και χειρουργική.
Η συντηρητική θεραπεία συνήθως συνίσταται στην χρήση ενός μηχανήματος χορήγησης θετικών πιέσεων στους αεραγωγούς (CPAP), με το οποία ωθείται αέρας με συγκεκριμένες πιέσεις στους αεραγωγούς του πνεύμονα για να μην κλείνουν κατά τον ύπνο. Η θεραπεία αυτή είναι χρόνια και πολύ αποτελεσματική για τους περισσότερους ασθενείς.
Επιπλέον για τη θεραπεία του ήπιου ΣΑΑΥ μπορούν να χρησιμοποιηθούν ενδοστοματικές συσκευές. Αυτές φέρονται μόνο στον ύπνο, βοηθούν στη διεύρυνση των αεραγωγών και κατασκευάζονται στο μέγεθος του στόματός του ασθενούς. Δυστυχώς η συγκεκριμένη θεραπεία αν και πιο ανεκτή από τον ασθενή σε σχέση με τη συσκευή CPAP ενδείκνυται όπως ήδη αναφέρθηκε μόνο στο ήπιο σύνδρομο.
Σε ότι αφορά στη χειρουργική θεραπεία ορισμένοι ασθενείς θα πρέπει να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση προκειμένου να διορθωθούν τυχόν εμπόδια στον ανώτερο αεραγωγό.
Μια σειρά από επεμβάσεις όπως:
- Αμυγδαλεκτομή (σε περίπτωση που υπάρχουν υπερτροφικές αμυγδαλές),
- Καυτηριασμός με Ραδιοσυχνότητες για την αντιμετώπιση της Υπερτροφίας Κάτω Ρινικών Κογχών,
- Πλαστική Ρινικού Διαφράγματος (όταν υπάρχει Σκολίωση Ρινικού Διαφράγματος),
- Σταφυλο-Υπερώιο Πλαστική (στην περίπτωση που υπάρχει Χαλαρότητα μαλθακής υπερώας)
Οι επεμβάσεις αυτές πραγματοποιούνται εφόσον χρειάζεται με σκοπό να διευρύνουν τους αεραγωγούς μειώνοντας έτσι την πιθανότητα απόφραξης.