Φαρυγγικός κόμβος ονομάζεται η επίμονη αίσθηση ότι κάτι έχει σφηνώσει στον λαιμό. Η κατάποση και η αναπνοή δεν εμποδίζονται, όμως η αίσθηση είναι αρκετά ενοχλητική και προκαλεί συχνά άγχος, καθώς δίνει στο άτομο την εντύπωση ότι πνίγεται ή ότι κινδυνεύει να πνιγεί.
Τα συμπτώματα που βιώνει ο ασθενής είναι συνήθως:
- αίσθημα πνιγμονής (πνιγμού)
- πόνος κατά την κατάποση
- φαγούρα στο λαιμό
- πρήξιμο στην περιοχή του τραχήλου
- συχνό και επίμονο καθάρισμα του λαιμού
- βραχνάδα
- χρόνιος βήχας
- οπισθορρινική καταρροή, η οποία είναι συσσώρευση βλέννας στη μύτη, το λαιμό ή τις παραρρίνιες κοιλότητες
Τα συμπτώματα μπορεί να επιδεινωθούν σε περιόδους στρες.
Αίτια:
Η ακριβής αιτία του κόμβου είναι προς το παρόν άγνωστη. Ωστόσο, μπορεί συχνά να εμφανιστεί ως αποτέλεσμα στρες και άγχους, ιδιαίτερα όταν οι άνθρωποι κυριεύονται από έντονα συναισθήματα. Σε διάφορες μελέτες διαπιστώθηκε ότι έως και το 96% των ατόμων με φαρυγγικό κόμβο ότι τα συμπτώματα επιδεινώθηκαν σε περιόδους υψηλής συναισθηματικής έντασης.
Συνήθης αιτία είναι το στρες, το άγχος ή κάποια άλλη ψυχολογική διαταραχή. Να σημειωθεί ότι η συχνή κατάποση είναι τυπικό σύμπτωμα του άγχους. Από την εποχή του Ιπποκράτη, ο “κόμπος” στον λαιμό είχε θεωρηθεί σύμπτωμα υστερίας και για τον λόγο αυτόν ονομαζόταν και “υστερικός κόμβος”. Σήμερα, γνωρίζουμε ότι μπορεί να οφείλεται τόσο σε ψυχολογικά όσο και σε σωματικά αίτια.
Επιπλέον, μια άλλη κοινή αιτία είναι η Λαρυγγοφαρυγγική παλινδρόμηση (ΛΦΠ). Το 23–68% των ατόμων που έχουν φαρυγγικό κόμβο έχουν επίσης ΛΦΠ. Τα συμπτώματα της παλινδρόμησης, όπως η καούρα, μπορούν να οδηγήσουν σε αίσθηση κόμβου.
Μερικές άλλες ιατρικές παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν κόμβο περιλαμβάνουν:
- κρικοφαρυγγικός σπασμός, που είναι ένας τύπος μυϊκού σπασμού που συμβαίνει στο λαιμό
- διαφραγματοκήλη, η οποία είναι όταν ένα μέρος του στομάχου μετακινείται προς τα πάνω στο στήθος
- ρινοκολπίτιδα, η οποία είναι φλεγμονή των ιγμορείων
- οπισθορινικές εκκρίσεις, το οποίο συμβαίνει όταν οι αδένες στο λαιμό και τη μύτη παράγουν συνεχώς βλέννα
- σε παθήσεις του θυρεοειδή αδένα όπως η βρογχοκήλη
- Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις η αιτία μπορεί να είναι ο υποφαρυγγικός καρκίνος
Διάγνωση:
Η διάγνωση για φαρυγγικό κόμβο προκύπτει αφού πραγματοποιηθεί ενδοσκοπικός έλεγχος του ανώτερου αναπνευστικού προκειμένου να αποκλειστούν άλλα πιθανά παθολογικά αίτια. Σε πολλές περιπτώσεις όμως, δεν ανευρίσκεται ακριβής αιτία που να εξηγεί την ενόχληση ή το αίσθημα απόφραξης. Αν δεν βρεθεί κάτι από τα παραπάνω, τότε ο γιατρός καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το πρόβλημα έχει ψυχογενή αιτία (όπως συμβαίνει στην πλειονότητα των περιπτώσεων).
Συνήθως οι ασθενείς που νιώθουν τον κόμπο έρχονται στον γιατρό πολύ φοβισμένοι και αποφασισμένοι ότι έχουν κάτι πολύ κακό, αυτό όμως είναι εξαιρετικά σπάνιο και φυσικά είναι κάτι που μπορεί να κρίνει ο ειδικός Ωτορινολαρυγγολόγος.
Ο λαιμός είναι ένα σημείο όπου μπορεί να συσσωρεύουμε την πίεση και το στρες που νιώθουμε. Το αποτέλεσμα είναι να γίνεται μεγάλη σύσπαση στους μυς του λάρυγγα που εντείνει την πίεση και έτσι το αίσθημα του κόμπου και τελικά να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος.
Εξαιτίας της ψυχολογικής του αιτιολογίας ο κόμπος στον λαιμό εμφανίζεται κυρίως σε αγχώδεις άνδρες ή γυναίκες μέσης ηλικίας που κατά κανόνα έχουν πρόσφατα περάσει κάποιο μεγάλο στρες.
Σιγά-σιγά ο «κόμπος» εγκαθίσταται και τους ενοχλεί συνεχώς, άσχετα από τι πίνουν ή τρώνε και τους κάνει να ξεροβήχουν προσπαθώντας να καθαρίσουν τον λαιμό τους ή κάποιο φλέμα που νιώθουν ότι έχουν και ενοχλεί.
Αντιμετώπιση:
Καθώς δεν υπάρχει γνωστή αιτία του κόμβου, δεν υπάρχουν ειδικές θεραπείες διαθέσιμες. Όταν ο κόμβος οφείλεται σε μια συγκεκριμένη ιατρική πάθηση, η θεραπεία αυτής της πάθησης μπορεί να τον θεραπεύσει.
Συνήθεις πρακτικές που βοηθούν:
- Να καταπίνετε με ή χωρίς νερό όταν αισθάνεστε άβολα στο λαιμό
- Να χασμουριέστε συχνά με το στόμα ορθάνοιχτο
Μετακινήστε το σαγόνι πάνω-κάτω και ανοίξτε το στόμα τουλάχιστον δύο δάχτυλα - Καθισμένος ή όρθιος, σηκώστε τους ώμους μέχρι τα αυτιά,κρατήστε αυτή τη θέση για μερικά δευτερόλεπτα, και επαναλάβετε
- Γυρίστε το κεφάλι προς τα αριστερά, αργά και απαλά. Φέρτε το κεφάλι στο κέντρο και χαμηλώστε το πηγούνι στο στήθος. Σηκώστε το κεφάλι, γυρίστε το προς τα δεξιά και μετά φέρτε το πίσω στο κέντρο. Μπορείτε να το επαναλάβετε τέσσερις φορές.
- Ρίξτε το κεφάλι στο στήθος και κρατήστε το στόμα ανοιχτό. Κυλήστε απαλά το κεφάλι σε κύκλο και επαναλάβετε προς την άλλη κατεύθυνση.
- Αποφύγετε να καθαρίσετε το λαιμό καθώς αυτό μπορεί να τον επιδεινώσει περαιτέρω και πιείτε λίγο νερό
- Προσπαθήστε να χασμουρηθείτε εάν η επιθυμία να καθαρίσετε το λαιμό είναι έντονη
Ο ειδικός ΩΡΛ μπορεί επίσης να συστήσει τις ακόλουθες θεραπευτικές επιλογές:
Φάρμακα:
- Οι Αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPI) βοηθούν στη μείωση της ποσότητας του στομαχικού οξέος που έχει ένα άτομο. Ένας γιατρός χρησιμοποιεί PPI για τη θεραπεία της καούρας και της παλινδρόμησης. Ωστόσο, τα άτομα με κόμβο μπορεί να χρειαστούν πιο επιθετική και παρατεταμένη θεραπεία με PPIs.
- Τα αντικαταθλιπτικά μπορεί επίσης να είναι ωφέλιμα. Μια πρόσφατη μελέτη του 2021 διαπίστωσε ότι η θεραπεία με αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης-νορεπινεφρίνης μπορεί να είναι μια αποτελεσματική επιλογή θεραπείας για άτομα με ήπια συμπτώματα.
Φωνοθεραπεία:
Έρευνες δείχνουν ότι η λογοθεραπεία που περιλαμβάνει τεχνικές χαλάρωσης αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τον φαρυγγικό κόμβο.
Μια μελέτη από το 2017 διαπίστωσε ότι το 72% των ανθρώπων που έκαναν συνεδρίες λογοθεραπείας για φαρυγγικό κόμβο είχαν πλήρη ύφεση των συμπτωμάτων.
Ψυχολογικές θεραπείες:
Αρκετά συχνά ο ασθενής παραπέμπεται σε ειδικό ψυχολόγο προκειμένου να ανευρεθούν και να αντιμετωπιστούν τα αίτια.
Η Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) είναι μια θεραπεία για ψυχολογικές καταστάσεις που μπορεί να προκαλέσουν σωματικά συμπτώματα.